Z okazji Światowego Dnia Gruźlicy (TB), obchodzonego 24 marca, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wzywa do pilnego zainwestowania zasobów w ochronę i utrzymanie usług opieki i wsparcia dla osób potrzebujących w różnych regionach i krajach. Gruźlica pozostaje najniebezpieczniejszą chorobą zakaźną na świecie, odpowiedzialną za ponad milion osób rocznie, przynoszącą niszczycielskie skutki dla rodzin i społeczności.
Globalne wysiłki na rzecz zwalczania gruźlicy uratowały szacunkowo 79 milionów istnień ludzkich od 2000 r. Jednak drastyczne i nagłe cięcia w światowym finansowaniu zdrowia, które mają miejsce obecnie, zagrażają odwróceniem tych korzyści. Rosnąca lekooporność, szczególnie w Europie, oraz trwające konflikty na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Europie Wschodniej, jeszcze bardziej pogarszają sytuację osób najbardziej narażonych.
Finansowanie: zagrożenie dla globalnych wysiłków na rzecz walki z gruźlicą
Wczesne raporty dla WHO ujawniają, że poważne zakłócenia w reakcji na gruźlicę są widoczne w kilku krajach najbardziej obciążonych cięciami finansowymi. Kraje w regionie afrykańskim WHO odczuwają największy wpływ, a następnie kraje w regionach Azji Południowo-Wschodniej i Zachodniego Pacyfiku WHO. Dwadzieścia siedem krajów stoi w obliczu paraliżujących załamań w reakcji na gruźlicę.
Dziewięć krajów zgłosiło niewydolność łańcucha dostaw i zaopatrzenia w leki na gruźlicę, co zagraża ciągłości leczenia i wynikom leczenia pacjentów.
Cięcia w finansowaniu w 2025 r. jeszcze bardziej pogłębiają już istniejące niedofinansowanie globalnej odpowiedzi na gruźlicę. W 2023 r. dostępne było tylko 26% z 22 miliardów dolarów amerykańskich rocznie potrzebnych na profilaktykę i opiekę nad gruźlicą, co spowodowało ogromny niedobór. Badania nad gruźlicą są w kryzysie, otrzymując zaledwie jedną piątą z 5 miliardów dolarów amerykańskich rocznego celu w 2022 r. — poważnie opóźniając postęp w diagnostyce, leczeniu i szczepionkach. WHO przewodzi działaniom mającym na celu przyspieszenie opracowywania szczepionki przeciwko gruźlicy za pośrednictwem TB Vaccine Accelerator Council, ale postęp pozostaje zagrożony bez pilnych zobowiązań finansowych.
Wspólne oświadczenie ze społeczeństwem obywatelskim
W odpowiedzi na pilne wyzwania zagrażające usługom leczenia gruźlicy na całym świecie, Dyrektor Generalny WHO i Grupa Robocza ds. Gruźlicy Społeczeństwa Obywatelskiego wydali stanowcze oświadczenie, w którym domagają się natychmiastowych, skoordynowanych wysiłków ze strony rządów, światowych liderów zdrowia, darczyńców i decydentów, aby zapobiec dalszym zakłóceniom.
Oświadczenie przedstawia pięć kluczowych priorytetów:
- Pilne zajęcie się przerwami w świadczeniu usług związanych z gruźlicą i zapewnienie, że reakcje będą adekwatne do skali kryzysu;
- Zapewnienie zrównoważonego finansowania krajowego, gwarantującego nieprzerwany i równy dostęp do profilaktyki i opieki nad chorymi na gruźlicę;
- Zapewnienie podstawowych usług związanych z gruźlicą, w tym dostępu do ratujących życie leków, diagnostyki, leczenia i zabezpieczeń społecznych, wraz ze współpracą międzysektorową;
- Tworzenie lub rewitalizacja krajowych platform współpracy, wspieranie sojuszy między społeczeństwem obywatelskim, organizacjami pozarządowymi, darczyńcami i stowarzyszeniami zawodowymi w celu stawiania czoła wyzwaniom;
- Udoskonalenie systemów monitorowania i wczesnego ostrzegania w celu oceny wpływu w czasie rzeczywistym i wczesnego wykrywania zakłóceń.
Nowe wytyczne dotyczące gruźlicy i zdrowia płuc
Jako jedno z rozwiązań walki z rosnącymi ograniczeniami zasobów, WHO prowadzi działania na rzecz integracji gruźlicy i zdrowia płuc w ramach podstawowej opieki zdrowotnej jako zrównoważonego rozwiązania. Nowe wytyczne techniczne opublikowane przez WHO określają kluczowe działania w całym kontinuum opieki, koncentrując się na zapobieganiu, wczesnym wykrywaniu gruźlicy i chorób współistniejących, zoptymalizowanym zarządzaniu przy pierwszym kontakcie i ulepszonej obserwacji pacjentów. Wytyczne promują również lepsze wykorzystanie istniejących systemów opieki zdrowotnej, zajmując się wspólnymi czynnikami ryzyka, takimi jak przeludnienie, tytoń, niedożywienie i zanieczyszczenia środowiska.
W Światowym Dniu Gruźlicy WHO wzywa wszystkich: osoby prywatne, społeczności, społeczeństwa, darczyńców i rządy, aby zrobili swoją część, aby położyć kres gruźlicy. Bez skoordynowanych działań wszystkich zainteresowanych stron, odpowiedź na gruźlicę zostanie zdziesiątkowana, cofnąć dziesięciolecia postępu, narażając miliony istnień ludzkich i zagrażając bezpieczeństwu zdrowotnemu.
źródło: WHO
