Według szacunków Narodowego Funduszu Zdrowia, w 2019 r. w kraju na chorobę Alzheimera lub choroby pokrewne chorowało 585 tys. osób (1,5% populacji). Sytuacja ta stanowi coraz większe wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej oraz polityki społecznej. Celem głównym działań zaplanowanych w ramach „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025‒2030” jest wzrost liczby osób, u których przeprowadzono testy oceniające funkcje poznawcze w podstawowej opiece zdrowotnej, a także zwiększenie dostępu do wsparcia dla opiekunów osób z chorobami otępiennymi.
Według szacunków Alzheimer’s Disease International (ADI) w 2019 r. liczba osób cierpiących na choroby otępienne w skali światowej to ponad 50 milionów a do 2050 r. liczba ta może wzrosnąć do 152 milionów. Oznacza to, że liczba chorych ulegnie do 2050 r. potrojeniu.
Do sytuacji tej przyczyniają się zmiany zachodzące w strukturze wiekowej światowej populacji, wynikające z nasilenia się procesu starzenia się społeczeństw. Wiek stanowi bowiem główny czynnik ryzyka rozwoju chorób otępiennych, w tym choroby Alzheimera. Choroby te dotykają głównie, choć nie tylko, osób powyżej 60 roku życia i są jedną z istotnych przyczyn niepełnosprawności wśród osób starszych.
W ostatnich latach także w Rzeczypospolitej Polskiej jest obserwowany nasilający się proces starzenia się społeczeństwa. Według szacunków Narodowego Funduszu Zdrowia, dokonanych na podstawie danych Institute for Health Metrics and Evaluation, w 2019 r. w kraju na chorobę Alzheimera lub choroby pokrewne chorowało 585 tys. osób (1,5% populacji).
Szybko rosnąca liczba chorych implikuje liczne istotne konsekwencje zdrowotne, społeczne i ekonomiczne. Skutki chorób otępiennych mają wymiar zarówno indywidualny, jak i społeczny. Osobie dotkniętej chorobą zazwyczaj towarzyszą jej bliscy. Zaburzenia tego rodzaju powodują ogromne obciążenie fizyczne, psychiczne i finansowe dla opiekunów nieformalnych i osób z najbliższego otoczenia chorego. W ujęciu globalnym dane szacunkowe zebrane w ,,World Alzheimer Report 2019″ wskazują, iż całkowite roczne koszty spowodowane chorobami demencyjnymi na świecie wynoszą 1 bln USD, a według prognoz do 2030 r. mogą ulec podwojeniu.
Dostępne obecnie sposoby terapii nie są w stanie „wyleczyć z demencji”. Dodatkowo, otępienia, pomimo rosnącej zachorowalności, wciąż traktowane są jako temat tabu, a osoby chore często spotykają się z niezrozumieniem ze strony otoczenia, a nawet dyskryminacją.
We wczesnych stadiach choroby objawy zaburzeń otępiennych często mylone są przez chorego i jego otoczenie z objawami naturalnego, fizjologicznego starzenia się lub innych stanów emocjonalnych. Psychologiczne mechanizmy obronne powodują u chorych tendencję do racjonalizowania pojawiających się trudności i niepokojących objawów. Uwarunkowania te przyczyniają się w wielu przypadkach do rezygnacji z poszukiwania diagnozy dla zaobserwowanych objawów.
Jednak zgodnie z wynikami najnowszych badań – około 45% przypadków chorób otępiennych można potencjalnie zapobiec koncentrując się na 14. czynnikach ryzyka rozwoju tych chorób na różnych etapach życia. Dlatego tak ważna jest edukacja społeczeństwa i upowszechnianie działań profilaktycznych.
WHO w 2017 r. w Genewie przyjęło plan globalny (do 2025 r.) dotyczący demencji, zachęcając kraje do tworzenia swoich strategii. Polska przygotowuje na lata 2025–2030 Krajowy Program Działań wobec Chorób Otępiennych, który ma:
- wspierać badania i innowacje.
- zwiększać świadomość,
- zmniejszać ryzyko zachorowania,
- wspierać wczesną diagnostykę,
- rozwijać opiekę i leczenie,
- pomagać opiekunom,
- lepiej zbierać dane,
Dotychczas w Polsce nie było żadnej polityki publicznej specjalnie ukierunkowanej na choroby otępienne i wsparcie opiekunów.
Uwagi można zgłaszać do 18 lipca 2025 r.
źródło: Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie „Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025 – 2030 „
