Wzmocnienie kompetencji Rzecznika Praw Pacjenta i wprowadzenie regulacji dotyczących praktyk pseudomedycznych – to podstawowe założenia projektu ustawy (tzw. lex szarlatan), który trafił właśnie do konsultacji publicznych.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego (UD207) odpowiada na dwa główne problemy: rozwój niebezpiecznych praktyk pseudomedycznych i medycznej dezinformacji oraz niewystarczającą skuteczność ochrony zbiorowych praw pacjentów. Szacuje się, że od kilku do kilkunastu tysięcy osób/podmiotów może prowadzić pseudomedyczną działalność.
Celem nowelizacji jest zatem wzmocnienie ochrony praw pacjenta przez usprawnienie mechanizmów nadzorczych, eliminację praktyk pseudomedycznych, które są szkodliwe lub niebezpieczne, zwiększenie efektywności działań Rzecznika Praw Pacjenta (RPP), m.in. poprzez nowe instrumenty prawne i możliwość nakładania kar.
Możemy wyróżnić trzy zasadnicze obszary zmian:
1) Postępowania ws. naruszeń praw zbiorowych pacjentów
- nowe narzędzia interwencyjne dla RPP:
– ostrzeżenia publiczne – w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia,
– decyzje tymczasowe – nakazujące powstrzymanie się stron, postępowania od określonych działań do zakończenia postępowania,
– zobowiązania do usunięcia skutków naruszeń – nawet jeśli naruszenie ustało przed decyzją.
- upowszechnianie orzecznictwa przez publikację decyzji RPP,
- zawężenie definicji strony postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów do podmiotu, wobec którego to postępowanie jest prowadzone (eliminacja prawa dostępu do akt przez osoby trzecie).
2) Postępowania w sprawie praktyk pseudomedycznych
- nowe zadanie RPP – prowadzenie postępowań dotyczących:
– działań zdrowotnych podejmowanych przez osoby bez kwalifikacji medycznych,
– stosowania lub oferowania metod wskazywanych błędnie jako lecznicze, prowadzących do pogorszenia zdrowia, oraz zaniechania zgodnej z aktualną wiedzą medyczną metody diagnostycznej lub leczniczej,
– wykonywanie działalności medycznej bez uzyskania właściwego wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą,
– medycznej dezinformacji (jeśli połączona z zyskiem i publicznym rozpowszechnianiem). - Zasady dotyczące prowadzenia postępowań w sprawach praktyk pseudomedycznych będą analogiczne do postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, włącznie z upowszechnianiem przez RPP orzecznictwa w tym zakresie.
3) Nakładanie kar pieniężnych
- RPP zyska uprawnienia do:
– nakładania kar już w decyzji uznającej naruszenie zbiorowych praw pacjentów (obecnie możliwe dopiero za brak zaniechania po decyzji),
– karania „recydywy” – ponownego stosowania zakazanej praktyki,
– karania kierownika podmiotu – do 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia, za dopuszczenie do naruszenia zbiorowych praw pacjenta.
- Podniesienie górnych limitów kar:
– z 500 tys. zł do 1 mln zł (art. 68 ustawy),
– z 50 tys. zł do 100 tys. zł (art. 69) – uzasadnione inflacją.
- Przepisy dotyczące kar pieniężnych w zakresie postępowań w sprawie naruszenia zbiorowych praw pacjentów będą miały zastosowanie także w przypadku praktyk pseudomedycznych.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta ma zapewnić przede wszystkim, że świadczenia zdrowotne będą zgodne z aktualną wiedzą medyczną, zweryfikowaną naukowo i bezpieczną oraz dostarczyć realnych narzędzi prawnych do reagowania na zjawiska pseudomedyczne.
Projekt w konsultacjach publicznych: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12398957
źródło: MZ
